Doğu anadolu bölgesi:Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir.Anadolu topraklarındaki konumunda doğuda yer alması nedeniyle Birinci Coğrafya Kongresi tarafından 1941 yılında böyle isimlendirilmiştir. Ülkenin, nüfus yoğunluğu ve nüfusu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüz ölçümünün büyük olması başlıca etkendir. Doğu Anadolu Bölgesinin yüz ölçümü 164.000 km2'dir. Yüz ölçümü bakımından Türkiye topraklarının %21′ini kaplar[1]. 2012 yılındaki nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 5.906.680 kişidir. Nüfus bakımından en büyük il Van, yüz ölçümü bakımından en büyük ilErzurum'dur. Başlıca geçim kaynakları hayvancılık ve tarımcılıktır.
Doğu Anadolu Bölgesi'nde dört bölüm vardır:
Konu başlıkları
[gizle]Coğrafya
Ovalar ve platolar
Bölgede dağlardan sonra en fazla alan kaplayan yer şekli platolardır. Platolar, Fırat ve Aras nehirlerinin kolları tarafından parçalanmıştır. En büyük platosu Erzurum-Kars Platosu'dur.
- Birinci çöküntü kuşağını; Ardahan, Göle ve Çıldır Gölü,
- İkinci çöküntü kuşağını; Erzurum, Erzincan, Pasinler, Horasan ve Iğdır ovaları,
- Üçüncü çöküntü kuşağını ise; Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş ve Van Gölü çanakları ve bunlar içerisinde yer alan ovalar oluşturur.
Göller ve nehirler
Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Aras ve Kura nehirleri sularını Türkiye toprakları dışarısında Hazar Denizi'ne dökerler. Fırat, Dicle ve Zap nehirleri ise sularını yine Türkiye dışarısında Basra Körfezi'ne dökerler.
Bölge akarsularının rejimi düzensizdir. Bunun nedeni; yağış rejiminin düzensizliği ve kış yağışlarının kar şeklinde düşmesidir. Kışın yağan karlar erimeden uzun süre yerde kaldığı için akarsuların debileri azalmaktadır. İlkbahar ve yaz aylarında eriyen karlar akarsuların debilerinin yükselmesine ve coşkun bir şekilde akmasına yol açar. Öte yandan bölge akarsularının hidroelektrik enerji potansiyeli yüksektir. Bunun nedeni, yükselti ve eğimlerinin fazla olmasıdır.
Bölgedeki fay hatları üzerinde göller oluşmuştur. Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü başta olmak üzere Çıldır, Nazik,Erçek, Hazar, Balık ve Bulanık gölleri bölge sınırları içerisinde yer alır.
İklim ve bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgedeki iklim karasal iklimdir. Sadece iki ilde, Elazığ ve Malatya illerinde bozkır bitki örtüsü görülür. Van Gölü'nün etkisi sayesinde Van ve çevre iller ılıman bir iklime sahiptir. Erzurum ili kışları soğuk olmasına rağmen yazları yemyeşil bitki örtüsüne sahiptir
İller
Doğu Anadolu'da 14 tane il vardır. En çok nüfusa sahip il Van'dır. Bu iller ve toplam nüfusları (2012) [2] de sayılmıştır .
- Ağrı : 552.404
- Ardahan : 106.643
- Bitlis : 337.253
- Bingöl : 255.170
- Elazığ : 562.703
- Erzincan : 217.886
- Erzurum : 778.195
- Hakkari : 279.982
- Iğdır : 190.409
- Kars : 304.821
- Malatya : 762.366
- Muş : 413.260
- Tunceli : 86.276
- Van : 1.051.975
Nüfus ve yerleşme
Türkiye'nin nüfus yoğunluğu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkendir. 2000 yılındaki nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 6 milyon 147 bin kişi civarındadır.
Türkiye'deki coğrafi bölgeler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Bu farkların oluşmasında fiziki faktörler (iklim özellikleri, yerşekilleri, toprak özellikleri) ve beşeri faktörler (sanayileşme, tarım, yeraltı kaynakları, turizm, ulaşım) önemli rol oynarlar.
Diğer bölgelere göçün fazla yaşandığı bölge olan Doğu Anadolu Bölgesi'nde kırsal nüfus, kent nüfusundan fazladır.
Sanayi
Sanayi kuruluşları yetersiz olan Doğu Anadolu Bölgesi halkı geçimini, başta hayvancılık olmak üzere tarımdan sağlar. Bölgenin hayvancılığa çok elverişli olan Erzurum-Kars Bölümü’nde yüksek nitelikli sığırlar yetiştirilir. Çok sayıda küçükbaş hayvan besleyen göçer aşiretler yazın sürülerini bölgenin öteki kesimlerindeki yüksek yaylalarda otlatır.
Bitkisel üretime elverişli alanlar, bölge yüzölçümünün ancak %10'unu kaplar. Bu alanın büyük bölümünde tahıl ekimi yapılır. Tahıldan başka baklagiller, şeker pancarı, meyve, sebze, pamuk ve az miktarda da tütün yetiştirilir. Pamuk yetiştirilen kuytu Iğdır, Malatya ve Elazığ ovalarını yanı sıra Erzincan Ovası ile Van Gölü çevresinde meyve bahçeleri çok yer tutar.
Yalnızca büyük kentler çevresinde kurulan sanayilerin başlıcaları pamuklu dokuma, iplik, şeker, süttozu, un, peynir, yem, sigara ve çimento fabrikaları ile et kombinalarıdır.
Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılan Doğu Anadolu Bölgesi'nde; Afşin ve Elbistan'da linyit, Hekimhan veDivriği yörelerinde bakır, Alacakaya yöresinde krom, Maden yöresinde bakır, Keban ve Baskil yöresinde de gümüşlü kurşun Erzurum-Aşkale'de Bor madeni yatakları bulunmaktadır. Keban ve Karakaya hidroelektrik, Afşin-Elbistan A Termik Santralive Afşin-Elbistan B Termik Santrali bölgenin başlıca enerji üretim kuruluşlarıdır.
Tarımsal alanları kısıtlı, sanayi işyerleri yetersiz olan bölge halkının artan nüfusu içinde işsiz kalan kesimi, ülkenin ekonomi olanakları daha gelişmiş olan yörelerine göç etmek zorunda kalmaktadır.
İç anadolu bölgesi:İç Anadolu Bölgesi, Anadolu'nun orta kısmında yer alan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'de gelişmiş bölgeler arasında yer alır. Bu konumu sebebiyle bu bölgeye "Orta Anadolu" da denir. İç Anadolu Bölgesi'nin yüz ölçümü 151.000 km² olup bu alan Türkiye topraklarının %21'ini kaplar.[1]Yüzölçümü bakımından Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgedir.Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında diğer bölgelerin hepsiyle komşudur. Aynı zamanda Türkiye'de "tahıl ambarı" olarak da anımsanır.
İl merkezleri temel alındığında, İç Anadolu Bölgesi sınırları içinde yer alan 13 ili şunlardır: Merkezi Nüfusları (2013 sayımı)
- Ankara : 5.045.083
- Konya : 2.079.225
- Kayseri : 1.295.355
- Eskişehir: 799.724
- Sivas : 623.824
- Kırıkkale: 274.658
- Aksaray : 382.806
- Karaman : 237.939
- Kırşehir : 223.498
- Niğde : 343.658
- Nevşehir : 285.460
- Yozgat : 444.211
- Çankırı : 190.909
Bu illerden Ankara, Eskişehir, Çankırı ve Yozgat'ın bazı ilçeleri Karadeniz Bölgesi'ne, Sivas'ın bazı ilçeleri Karadeniz veDoğu Anadolu Bölgesi'ne, Konya, Karaman ve Niğde'nin güney ilçeleri Akdeniz Bölgesi'ne, Kayseri'nin bazı ilçeleri Akdeniz ve Doğu Anadolu Bölgeleri'ne girer. Ayrıca Afyonkarahisar, Bilecik, Çorum ve Tokat illerinin bazı ilçeleri bu bölgeye girer.
Sanayi
- Aksaray'da: Mercedes-Benz Türk Kamyon Fabrikası, Sütaş Süt Fabrikası, Balküpü Şeker Fabrikası, Un fabrikaları,
- Sivas'ta: Lokomotif, benzin, motor, çimento ve inşaat malzemeleri sanayii ile devlet demir yollarının tren, vagon imalatı yapan TÜDEMŞAŞ fabrikası vardır.
- Ankara'da: Makine, uçak, savunma sanayii, elektrikli ev aletleri, elektronik, dokuma, gıda ve içki, tarım araçları, çimento, alçı ve mobilya sanayii,elektrik üretimi-kömür madeni,trona madeni üretimi ve soda külünün ihracatı
- Konya'da: Tarım araçları, besin, motor, çimento, süt ürünleri ve inşaat malzemeleri sanayi, EREĞLİ ŞEKER,Çumra Şeker Fabrikası,ILGIN ŞEKER fabrikası ve Konya şeker fabrikası bulunmaktadır.
- Niğde'de: Rot başı fabrikası,halı fabrikası,şeker fabrikası,gazoz fabrikası,beton santrali,otomotiv yan sanayi
- Kayseri'de: Halıcılık, mobilya, şeker fabrikası, yem, savunma sanayi, kimyasal ürünler, elektronik, beyaz eşya, cnc tezgah üretim sanayi, meyve suyu, pamuklu dokuma, pastırma ve sucuk üretim merkezleri gibi azami 1100 fabrika ile anadolunun üretim lokomotifi.
- Kırıkkale'de: Orta Anadolu petrol rafinerisi, silah fabrikası, demir -çelik endüstrisi
- Eskişehir'de: Besin, yem, çimento endüstrisi, raylı sistemler, lokomotif(Tülomsaş), hava sanayi(Tusaş,TEI)
- Yozgat'ta: Çimento,linyit kömür madeni,Şeker fabrikası,besin,tekstil
- Karaman'da : Bisküvi (Bifa, Saray), gofret, şekerleme, süt fabrikası (Halk). Tahıl ürünleri, buğday, mısır, ayçekirdeği ve özellikle yurtdışına ihracı yapılan elma üretimi yapılmaktadır
Karadeniz Bölgesi:Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu-batı genişliği ve bu nedenle yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.250.076 [1] kişilik toplam nüfusuyla Samsun ardından Trabzon ve Ordu'dur.
Batı Karadeniz; Orta ve Doğu Karadeniz bölümünden daha düz olduğu için burada nüfus dağınık olarak serpilmiştir. Orta ve özellikle Doğu Karadeniz Bölümü'nde ise engebe ve yükselti fazla olduğundan dolayı nüfus toplu olarak dağılmıştır.
Konu başlıkları
[gizle]Yerleşim Yerlerinin Nüfus Sıralaması (2012)[değiştir | kaynağı değiştir]
| No; | İlçe | İl | Toplam Nüfus |
|---|---|---|---|
| 1 | İlkadım | Samsun | 312.322 |
| 2 | Merkez | Trabzon | 312.060 |
| 3 | Merkez | Çorum | 265.242 |
| 4 | Merkez | Zonguldak | 107.783 |
| 5 | Merkez | Düzce | 143.018 |
| 6 | Altınordu | Ordu | 186.097 |
| 7 | Merkez | Tokat | 182.225 |
| 8 | Karadeniz Ereğli | Zonguldak | 173.933 |
| 9 | Merkez | Bolu | 138.000 |
| 10 | Bafra | Samsun | 143.366 |
| 11 | Merkez | Bartın | 143.262 |
| 12 | Merkez | Rize | 141.524 |
| 13 | Atakum | Samsun | 139.730 |
| 14 | Çarşamba | Samsun | 136.802 |
| 15 | Merkez | Amasya | 133.133 |
| 16 | Merkez | Kastamonu | 128.537 |
| 17 | Merkez | Karabük | 123.616 |
| 18 | Merkez | Giresun | 123.129 |
| 19 | Ünye | Ordu | 117.995 |
| 20 | Akçaabat | Trabzon | 113.117 |
| 21 | Fatsa | Ordu | 107.031 |
| 22 | Vezirköprü | Samsun | 102.212 |
| 23 | Erbaa | Tokat | 95.582 |
| 24 | Çaycuma | Zonguldak | 94.038 |
| 25 | Canik | Samsun | 92.201 |
| 26 | Turhal | Tokat | 85.923 |
| 27 | Terme | Samsun | 73.094 |
| 28 | Merzifon | Amasya | 70.167 |
| 29 | Niksar | Tokat | 63.724 |
| 30 | Zile | Tokat | 61.765 |
| 31 | Merkez | Bayburt | 61.354 |
| 32 | Bulancak | Giresun | 60.774 |
| 33 | Merkez | Sinop | 57.399 |
| 34 | Devrek | Zonguldak | 57.366 |
| 35 | Sungurlu | Çorum | 55.922 |
| 36 | Safranbolu | Karabük | 55.170 |
| 37 | Tekkeköy | Samsun | 48.997 |
| 38 | Araklı | Trabzon | 48.254 |
| 39 | Suluova | Amasya | 46.479 |
| 40 | Alaplı | Zonguldak | 44.986 |
| 41 | Merkez | Gümüşhane | 44.888 |
| 42 | Osmancık | Çorum | 44.363 |
| 43 | Havza | Samsun | 43.520 |
| 44 | Boyabat | Sinop | 43.139 |
| 45 | Reşadiye | Tokat | 42.365 |
| 46 | Çayeli | Rize | 42.206 |
| 47 | Of | Trabzon | 42.138 |
| 48 | Tosya | Kastamonu | 40.547 |
| 49 | Ardeşen | Rize | 40.341 |
| 50 | Kelkit | Gümüşhane | 40.266 |
Akarsu ve gölleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Akarsu açısından Türkiye'nin en zengin bölgelerinden birisi olup, Karadeniz Bölgesi'nden çıkan sular Karadeniz'e dökülmektedir. Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak, bölgenin Orta Karadeniz bölümü kıyısında denize dökülmektedir. Orta Karadeniz bölümünün bir diğer önemli akarsuyu da Samsun ilinin Çarşamba ilçesinden Karadeniz'e dökülen Yeşilırmak'tır.Sakarya Nehri de Marmara Bölgesi sınırları içinde denize dökülmektedir.
Çoruh Nehri, dünyanın en hızlı akan nehirlerinden biri ve en derin nehridir. Artvin ilinin en büyük akarsuyudur. Bu illerdeki hemen hemen bütün çay ve dereler Çoruh’un kollarını oluştururlar.
Kaynağını Mescid Dağı'nın (3.255 m) batı yüzünden alır. Önce batı doğrultusunda akıp Bayburt ve İspir’den geçtikten sonra bir yay çizerek. Yusufeli'nin Yokuşlu köyü önünde Artvin il sınırlarına girer. Yusufeli, Artvin ve Borçka’nın içerisinden geçtikten sonra Borçka’nın Muratlı kasabasından geçerek burada il ve ülke sınırlarını terk eder ve Batum’da Karadeniz’e dökülür. Toplam uzunluğu 376 km'dir. Doğu Karadeniz bölgesindeki en önemli akarsulardan biri de Kelkit Çayıdır. Uzunluğu 320 km olan Kelkit Çayı, Sivas'ın Karadeniz bölgesindeki Akıncılar, Suşehri, Gölova, Koyulhisar ilçeleri ile, Giresun'unŞebinkarahisar, Alucra ve Çamoluk ilçelerinden geçerek Orta Karadeniz bölgesine ulaşarak vadiler aracılığı ile Karadenize dökülür.
Karadeniz Bölgesi sınırları içinde birçok doğal ve yapay göl vardır. Başlıca doğal göller Çağa, Melen (Efteni) ve Abantgölleridir.
Karagöl, Şavşat ilçe merkezinin 48 km kuzeyinde yer almaktadır. Sahara Yaylası ise ilçe merkezine 17 km uzaklıktadır.
Başlıca yapay göller Hasanpolatkan, Çamlıdere ve Gökçekaya Barajı ve Hidroelektrik Santrali baraj gölleri ve Tortum, Sera,Abant, Yedigöller ve Zinav gölleridir. Ordu'nun Ulubey ilçesi Ohtamış köyünde bulunan Ohtamış Şelalesi 30 m yüksekliğiyle Karadeniz'in en büyük şelalesidir. Turizm için ideal yerlerden biridir. Bunun dışında Karadeniz Bölgesi'nde fındık, çay, kivigibi besinler çok üretilir. Bu da ülke ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Fındıklar yol boyunca uzanır.
Türkiye'nin kuzeyinde, Sakarya’nın doğusundan Gürcistan’a kadar Karadeniz’e paralel olarak bir şerit gibi uzanır. Gürcistan, Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Marmara Bölgeleriyle ve adını aldığı deniz ile komşulardır.
Yüzölçümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Gerçek alanı olan 122.121 km² ile Türkiye topraklarının %18’ini kaplar. Alan bakımından 3. büyüklükteki bölgemizdir. Bölge Doğu-Batı doğrultusunda 1400 km, Kuzey-Güney doğrultusunda 100-200 km ile bir şeride benzer.
Millî Parklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge milli parklar; Kastamonu ve Bartın sınırları içinde kalan Küre Dağları Milli Parkı], Trabzon ilindeki Maçka Altındere Milli Parkı, Kastamonu ili ile Çankırı ili sınırları içerisinde yer alan Ilgaz Dağı Milli Parkı, Bolu ilinin Zonguldak iline komşu olduğu kesimde kurulan Yedigöller Milli Parkı ve büyük bir bölümü Rize ili Çamlıhemşin ilçesi, küçük bir bölümü de Artvin ili Yusufeli ilçesi sınırları içinde kalan Kaçkar Dağları Milli Parkı'dır. 51.500 hektarlık bir alanı kaplayan Kaçkar Dağları 1994 yılında milli park ilan edilmiştir. Türkiye'deki 33 Milli Park alanından birisi olan Hatila Vadisi Milli Park sahası, merkez ilçe sınırları içerisinde, Hatila Vadisi'ndeki Hatila Deresi ve birçok yan derelerini içerir. Karagöl Sahara Milli Parkı, Türkiye'deki 33 Milli Park alanından birisidir ve Artvin'in Şavşat ilçesi sınırları içerisinde yer almakta olup iki ayrı sahadan oluşur: Bunlar Karagölve Sahara Yaylası'dır.
İklimi ve Bitki Örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Kıyıda yıl boyu yağışlı ve ılıman Karadeniz İklimi görülür. Bu iklimin oluşmasının sebebi; Karadeniz'den gelen nemli hava kütlelerinin kıyıya paralel uzanan Kuzey Anadolu dağ yamaçlarına bol yağış bırakmasıdır. Türkiye'nin en yağışlı bölgesi olan Karadeniz'de yağışlar bir mevsimde yoğunlaşmamış, yıl geneline yayılmıştır. Karadeniz bölgesi'nde yaz kuraklığı ve orman yangınları yaşanmaz. Nemlilik ve bulutlanmanın fazla olması nedeniyle yıllık ve günlük sıcaklık farkları en az bu bölgededir. Dağlar kıyıya paralel uzandığından, dağların gerisinde kalan iç kesimleri deniz etkisi altına alamamış ve iklim karasallaşmıştır ve kuraklaşmıştır. Bununla birlikte orta karadeniz bölümünde yükseltinin az olması, Kızılırmak ve yeşilırmak vadilerinin varlığı, bu bölümde denizel etkinin vadi tabanlarından iç kesimleri sokulmasına sebep olur.
Bölgenin doğal bitki örtüsü, kıyılarda nemlilik ve yağışın fazla olması sebebi ile geniş yapraklı gür ormanlardan oluşur. Türkiye ormanlarının %25'ini barındırır ve sahip olduğu ormanlar bakımından Türkiye'nin en çok orman olan bölgesidir.
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Eskiden deniz yolundan başka ulaşım olanağı olmayan Karadeniz Bölgesi, günümüzde ulaşım olanağı açısından gelişmiş bir düzeydedir. Birçok iskelesi de bulunan bölgenin başlıca limanları Zonguldak, Samsun ve Trabzon kentlerindedir. Zonguldak ve Samsun limanları birer demiryolu hattıyla Anadolu'nun iç kesimlerine bağlanır. Karadeniz kıyı yolu, bölgenin kıyı kesiminde yer alan birçok kenti birbirine bağlar. Bu yolun en doğusunda yer alan Sarp sınır kapısı, Türkiye ile Gürcistan arasındadır. Amasya, Trabzon, Tokat, Samsun, Zonguldak, Sinop ve Kastamonu'da havaalanları vardır.
Akdeniz Bölgesi:
Akdeniz Bölgesi, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu’nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120-180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriyeile komşudur. Türkiye’nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi’nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.
Konu başlıkları
[gizle]Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Coğrafi konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Adını güneyindeki denizden alan Akdeniz Bölgesi, kuzey batıda Ege Bölgesi, kuzeyde İç Anadolu Bölgesi, kuzeydoğudaDoğu Anadolu Bölgesi ve doğuda Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile komşudur.
Arazi Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Akdeniz bölgesinin arazi yapısı oldukça dağlık ve engebelidir. Bölgenin yeryüzü şekillerinin ana çizgilerini Toroslar belirler. Antalya Körfezi’nin iki yanında yer alan Batı Toroslar, KuzeydeGöller Yöresinde birbirine yaklaşıp sıkışır. Teke Yarımadası'nın batısında beliren Batı Toroslar, Taşeli Platosu'na kadar uzanır.
Genellikle kalker ve ofiyolitli kayalarından oluşan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir yapı gösterir. Batı Torosların en yüksek noktası Bey Dağlarındaki 3096 m’lik Kızlar Sivrisi Tepesidir. Göller Yöresi’nin kalker oluşumu, sarp dağlarının ortalama yüksekliği 2000-2005 m arasındadır. Yüksek kütleler arasında Avlan, Gördes, Söğüt gibi karstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır.
Bu kesim aynı zamanda düden, obruk, mağara, yer altı dereleri, suyutan ve voklüz kaynakları gibi karstik şekiller bakımından da zengindir.
Türkiye’nin, Beyşehir ve Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır. Batı Toroslar, dik eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genellikle boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır. Orta Toroslar, güney batıdaki Taşeli platosu ile kuzey doğudaki Uzun Yayla arasında uzanır. Bu kesimdeki başlıca yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar Dağları, Aydos Dağları, Ala Dağlar, Tahtalı Dağları ve Binboğa Dağlarıdır.
Orta Toroslar'ın en yüksek noktası Ala Dağlar’da 3756 m’ye yetişen Demirkazık Tepesidir. Orta Toroslar Uzun Yayla’da 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür. Orta Toroslar kuzey-güney doğrultusunda akan bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır. Göksu, 130 km uzunluğundaki Limonlu Çayı, Tarsus çayı bunların başlıcalarıdır. Bu akarsular kalkeroluşumlu dağlar arasında, derinliği 1000m’yi bulan vadiler açar ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir görünüm almasına neden olur.
Nur Dağları, Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturur ve İskenderun Körfezinin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir. Bu dağların, Güneydoğu Torosların başlangıcı olan Ahır Dağlarına yaklaştığı noktada yükseltisi Düziçi İlçesinin kuzeyinde Düldül Tepesi 2200 m. Osmaniye'nin Güneydoğusunda Daz Tepesi 2200 m. Dörtyol'un doğusunda Mıgır Tepesi 2243 m.yüksekliğindedir.
Lübnan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi Irmağı, Amik Ovasının Güneybatı ucunda, geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında Akdeniz'e dökülür.
Çukurova, doğuda Amanos Dağları, batıda ise Orta Toroslar'la sınırlanır. Bu geniş düzlük batıda Seyhan doğuda Ceyhanırmaklarının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuş büyük bir delta ovasıdır. Çukurova’nın kuzey kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yeryer parçalanmış bir plato görünümündedir; buna karşılık güneyde tekdüze bir hal alır. Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya doğru sırasıyla Asi, Ceyhan ve Seyhan ırmakları ile Göksu, Köprü Suyu, Aksu, Eşem ve Dalaman çaylarıdır.
Başlıca doğal göller Beyşehir, Eğirdir, Burdur ve Suğla gölleridir. Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün vardır. En önemli yapay göller ise Seyhan , Çatalan, Aslantaş ve Menzelet baraj gölleridir.
Akdeniz kıyıları genellikle, az girintili çıkıntılı olması ve geniş yaylar çizmesi bakımından Karadeniz kıyılarına benzer; kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz. Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dik uzandığı için, burada Ege kıyılarına benzeyen daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır. Bu kıyıların, yakın zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu oluştuğu sanılmaktadır. Engebeli kıyının içine sokulmuş küçük koylar, adalar ve yarımadalar bu yükselme nedeniyle ortaya çıkmıştır.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Akdeniz, Ege bölgesi kıyıları ve Marmara Denizi çevresinde Akdeniz İklimi görülür. Bu iklimde yazlar sıcak ve kurak geçmektedir. Kışlar ise ılık ve yağışlıdır yaz ve kış mevsimindeki yağış miktarı arasında, büyük bir fark bulunmaz.İç kesimlere doğru karasal iklim görülür.
Bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Dağların denize bakan yamaçlarında makilikler ve yer yer yüksek ormanlar kaplı ve arkalarında çukur alanlar ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine rastlanır. Yine de Akdeniz’in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, İç Anadolu’daki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz. En sıcak ay ortalaması kıyılardaki 27-28 °C, iç kısımlar 23-25 °C dir; en soğuk ay ortalaması ise kıyıda 10 °C dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2 °C kadar iner. Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda 18-20 °C, iç kısımlarda ise 12-14 °C kadardır. Yine Türkiyenin ortalama sıcaklıgı en yüksek noktası da buradadırMersin kent merkezinin ortama sıcakklığı yıllık 22 °C dir. Bu sayede turizm gelişmiştir. Turizm bölgenin önemli geçim kaynaklarındandır. Aynı zamanda iklim şartları nedeniyle bitki örtüsü makidir ve aynı zamanda yazları sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlı geçer. Yinede bu bölgede ortalama derece yazları 18°-30° derece kışları ise ortalama 8°-10° derece arasında yer alır. Bitki örtümüz maki, defne, keçiboynuzu, zeytin gibi bodur ve kısa ağaçlardan oluşur. Ancak bu ağaçlar orman ağaçlarına nisbeten sıcağa ve soğuğa daha dayanıklıdır.
İller[değiştir | kaynağı değiştir]
Akdeniz Bölgesi sınırları içerisindeki iller şunlardır:
- Adana
- Antalya
- Burdur
- Hatay
- Isparta
- Mersin
- Osmaniye
- Kahramanmaraş (Afşin ve Elbistan ilçeleri hariç. Bu ilçeler Doğu Anadoludadır.)
- Karaman'ın merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bazı bölümleri Ermenek, Sarıveliler, Başyayla
- Afyonkarahisar’ın Başmakçı, Dinar ve Dazkırı ilçeleri
- Denizli'nin Acıpayam, Çameli, Bozkurt ve Beyağaç ilçeleri
- Gaziantep'in İslahiye ve Nurdağı ilçeleri
Nüfus ve Yerleşme[değiştir | kaynağı değiştir]
2007 nüfus sayımı sonuçlarına göre Akdeniz Bölgesi'nin nüfusu yaklaşık olarak 8,9 milyondur. Akdeniz Bölgesi kıyı bölgelerimize göre daha az nüfusludur. Nüfus yoğunluğunun en az olduğu yerler Teke ve Taşeli Platosu ile dağlık alanlardır. Akdeniz Bölgesi sulak ve kurak olmayan bir bölge olduğundan nüfus dağınıktır.
İllerin Toplam Nüfusları (2010 Yılı)
- Adana: 2.085.825 merkez : 1.617.000
- Antalya: 2.008.333 merkez : 1.043.000
- Mersin: 1.647.899 merkez : 861.000
- Hatay: 1.480.571 merkez : 213.000
- Kahramanmaraş: 1.037.492 merkez : 429.000
- Osmaniye: 464.880 merkez : 204.000
- Isparta: 406.463 merkez : 192.000
- Burdur: 258.803 merkez : 70.300
* 2010 Nüfus Sayımı Sonuçları (Merkez)
| Sıra | Kent | 1990 Sayımı | 2000 Sayımı | 2007 Sayımı | 2011 Sayımı | Bağlı olduğu il |
| 1 | Adana | 916.150 | 1.130.710 | 1.611.262 | 1.617.000 | Adana |
| 2 | Antalya | 378.208 | 603.190 | 1.127.634 | 1.043.000 | Antalya |
| 3 | Mersin | 422.357 | 537.842 | 1.056.331 | 861.000 | Mersin |
| 4 | Kahramanmaraş | 228.129 | 326.198 | 371.463 | 429.000 | Kahramanmaraş |
| 5 | Tarsus | 182.000 | 216.382 | 229.921 | 244.000 | Mersin |
| 6 | Antakya | 123.871 | 144.910 | 186.243 | 213.000 | Hatay |
| 7 | Osmaniye | 122.307 | 173.977 | 180.477 | 204.000 | Osmaniye |
| 8 | İskenderun | 154.807 | 159.149 | 177.294 | 203.000 | Hatay |
| 9 | Isparta | 112.117 | 148.496 | 184.735 | 191.900 | Isparta |
| 10 | Ceyhan | 85.308 | 108.602 | 103.800 | 107.000 | Adana |
| 11 | Alanya | 52.460 | 88.346 | 91.713 | 104.000 | Antalya |
| 12 | Manavgat | 38.498 | 71.679 | 75.163 | 94.700 | Antalya |
| 13 | Kadirli | 55.061 | 65.227 | 77.379 | 82.968 | Osmaniye |
| 14 | Kozan | 54.451 | 75.833 | 72.463 | 78.587 | Adana |
| 15 | Burdur | 56.432 | 63.363 | 70.157 | 70.389 | Burdur |
Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgenin kıyı kesimindeki elverişli iklim koşulları, doğal güzellikler ve tarihi zenginlikler turizmin gelişmesini sağlamıştır. Özellikle Antalya Bölümü’nde turizm gelişmiştir. Antalya, Alanya, Side, Kaş, Kalkan bu bölümde deniz turizminin geliştiği merkezlerdir. Akdeniz medeniyetini simgeleyen Olimpus, Patara gibi tarihi şehir kalıntıları önemli turistik çekiciliklerdir. Bölgede geniş alan kaplayan karstik şekiller, özellikle Damlataş ve İnsuyu ile Cennet – Cehennem doğa harikasıdır. Pek çok milli park ile uluslararası yarışma ve festivallere duyulan aşırı ilgi bölge turizminin gelişmesine katkıda bulunmaktadır.
Yemekleri[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
|
Ege Bölgesi:Ege Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. İsmini kıyısında olduğu Ege Denizi'nden alır.Ege (Asıl Ege, Kıyı Ege) ve İç Batı Anadolu (İç Ege)[1]olmak üzere iki bölüme ayrılır. Kuzeyde Marmara, doğuda İç Anadolu, güneyde Akdeniz bölgeleriyle ve son olarak batıda Ege Deniziyle çevrilidir. Türkiye'nin en uzun kıyı şeridine sahip bölgesidir.
Konu başlıkları
[gizle]Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Sınırlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgenin Sınırları;
Doğuda; Türkmen Dağı ve Emir Dağlarıdır
Güneyde; Karakuş Dağı ve Göreli Dağıdır.
Batıda; Çanakkaleye bağlı Bababurundan başlayarak tüm Edremit Körfezi, İzmir ve Aydın illerinin tüm kıyı şeritleri ve Muğla'da, Köyceğiz hariç olmak üzere, kuzeyden güneye Köyceğiz kıyılarına kadardır.
Ovalar: Orta Çağ Ege Bölümü'nde horstlar arasında kalan grabenler birer alüvyon ovasıdır. Bunlar Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes grabenleridir. Bu graben ler fiziksel bir haritada yeşil renk ile gösterilir. Gediz ağzında Menemen Delta ovası,Büyük Menderes ağzında Balat Delta ovasından oluşmuştur.
Nüfus ve Toplumsal Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kentleşmenin en yoğun yaşandığı bölge konumundadır. Türkiye nüfusunun 1/8 kadarı Ege Bölgesi'nde yaşamaktadır. Bu nüfusun yarıdan fazlası (%62,2) kentlerdedir. Ege Bölgesi'nin ortalama nüfus yoğunluğu ise Türkiye ortalamasının üzerindedir. Nüfus yoğunluğu açısından Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırada bulunur. Ege Bölümü'ndeki ovalar üzerinde fazla olan nüfus yoğunluğu, İç Batı Anadolu Bölümü'nde ve Menteşe Yöresi'nde azalır.
Nüfus bakımından Ege Bölgesi'ndeki illerin sırası şöyledir [2]:
Merkezi nüfus[3] bakımından sıralama şöyledir:
- İzmir :3.950.000
- Denizli :575.000[3]
- Manisa :365.000[3]
- Kütahya :228.000
- Aydın :265.000
- Uşak :192.000
- Afyonkarahisar :200.000
- Muğla :160.000
* Veriler 2013 yılı nüfus sayımı sonuçlarıdır.
| Sıra | Kent | 1990 Sayımı | 2000 Sayımı | 2007 Sayımı | 2011 sayımı | Bağlı olduğu il |
| 1 | İzmir | 1.758.780 | 2.232.265 | 2.606.294 | 2.656.148 | İzmir |
| 2 | Denizli | 275.800 | 323.500 | 480.000 | 512.000 | Denizli |
| 3 | Manisa | 158.900 | 214.400 | 291.800 | 301,000 | Manisa |
| 4 | Kütahya | 130.944 | 167,000 | 213,000 | 212,000 | Kütahya |
| 5 | Aydın | 107.000 | 143.300 | 168.000 | 191.000 | Aydın |
| 6 | Uşak | 105.300 | 137.000 | 173.000 | 185.000 | Uşak |
| 7 | Afyonkarahisar | 144.276 | 159.302 | 159.967 | 180.207 | Afyonkarahisar |
| 8 | Aliağa | 95.600 | 129,000 | 160,000 | 163.000 | İzmir |
| 9 | Turgutlu | 73.634 | 93.727 | 111.000 | 120.000 | Manisa |
| 10 | Nazilli | 80.277 | 105.665 | 103.759 | 110.000 | Aydın |
| 11 | Salihli | 70.861 | 83.137 | 96.600 | 97.500 | Manisa |
| 12 | Akhisar | 73.944 | 81.510 | 96.400 | 105.000 | Manisa |
| 13 | Ödemiş | 51.620 | 61.896 | 71.219 | 75.072 | İzmir |
| 14 | Soma | 49.977 | 60.600 | 70.700 | 76.100 | Manisa |
| 15 | Söke | 50.900 | 62.400 | 66.200 | 68.300 | Aydın |
| 16 | Torbalı | 21.167 | 38.099 | 62.080 | 123.000 | İzmir |
| 17 | Bergama | 42.554 | 52.173 | 58.212 | 60.700 | İzmir |
| 18 | Tavşanlı | 38.214 | 47.224 | 55.240 | 64.242 | Kütahya |
| 19 | Menemen | 29.006 | 46.079 | 53.940 | 124.000 | İzmir |
Ekonomi ve Yerleşim[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarım[değiştir | kaynağı değiştir]
Ege Bölgesi’nde nüfusun çoğunluğu iklim toprak koşulları ve ulaşım kolaylıklarının da elverişliliğiyle geçimini tarımdan sağlar. Ege bölümünde Akdeniz iklimine uygun bazı bitkiler (zeytin, üzüm vb.) ağır basar. Ege bölümünden, İçbatı Anadolu bölümüne geçildikçe, tarımın niteliği değişir; tahıl ekimi artar ve hayvancılık geçimde daha önemli yer tutar. Tahıl ekiminde buğday başta gelir, onu arpa ve mısır izler. Buğday özellikle Afyon ve Denizli’de üretilir bu illeri İzmir, Aydın ve Muğla izler. Arpa ise Afyon ve Manisa illerinde, mısırın da başlıca ekim alanı Manisa’dır. Pirinç ekimine ovalarda az miktarda yer verilir. Bölgede yaş ve kuru sebze üretimine de önem verilir. İklim koşulları uygun olduğu için, turfanda sebze (domates, fasulye vb.) yetiştirilerek diğer bölgelere yollanır. Soğan ve patates ekimi yaygındır; baklagillerden en çok nohut ekilir. Kavun ve karpuz üretimi de yaygın biçimde yapılmaktadır.[kaynak belirtilmeli]
Bölgede yetiştirilen sanayi bitkileri arasında tütün, pamuk, susam, keten ve şekerpancarı baş sıralarda yer alır. Edremit Körfezi kıyıları yağ zeytini üretimi kesir ağaç sayısı bakımından başta gelir bakımından önemlidir. Üzüm bağlarına da bölgenin her yerinde rastlanır. Üzüm ayrıca şarap ve pekmez yapımında da kullanılır. Kuru üzüm Manisa-İzmir civarında, kış soğuna dayanamayan incir ise kıyı kesimlerde özellikle Aydın'da yetişir. Türkiye'deki incir ağaçlarının yaklaşık olarak %81’i Ege Bölgesi’ndedir. Turunçgiller bölgenin özellikle güney kesiminde yetişir; Bodrum’da mandalina; Aydın ve Nazilli arasında portakal, limon, mandalina ve turunç yetişir.[kaynak belirtilmeli]
Hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]
Ege bölgesinde hayvancılık çok gelişmemiştir. Üstelik yakın dönemde otlakların daralması nedeniyle, hayvan sayısında azalma gözlenmektedir. Kıyı kesimde daha çok kıl keçisi, tiftik keçisi ve koyun, iç kesimlerde sığır ve manda besiciliği yaygındır. Balıkçılık ise eski önemini kaybetmiştir. Özellikle İzmir Körfezi’nin sularının pis olmasından dolayıdır. Yine eski önemini yitirmiş olmakla birlikte Bodrum kıyılarında sünger avcılığı yapılmaktadır.Aynı zamanda Ege Bölgesi'nde kümes hayvancılığı ve arıcılık da yapılır.
Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sanayi bakımından Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırada gelir. Bölümler arasında gelişmişlik ve sanayi oranı bakımından büyük farklılık vardır. Asıl Ege Bölümü sanayi bakımından daha gelişmiştir. Zaten bölgenin en büyük ve gelişmiş kenti İzmir de bu bölümde yer alır. İzmir sanayisi, fuarı, ve ihracat limanı ile bölgenin önemli kentidir.İzmir’de Aliağa Petrol Rafinerisi de bulunmaktadır. İzmir'de otomotiv, madeni eşya,kimya, seramik, dokuma, çimento, sigara ve zeytinyağı, Edremit ve Ayvalık'ta zeytinyağı, Aydın ve Manisa'da zeytinyağı, Denizli ve Uşak'ta dokuma, Uşak'ta şeker,seramik, kümes hayvancılığı, altın madenciliği ve deri Afyonkarahisar'da şeker, çimentove mermer, Uşak, Gördes, Kula, Demirci ve Simav'da halıcılık sektörleri, Aydın da incir işleme fabrikaları vardır. İhracat sıralamasında Denizli , İzmir , Manisa ilk 10 da kendilerine yer bulmaktadır. İşsizlik oranın en düşük olduğu illerin başında Denizli gelir, nüfusuna oranla en fazla sanayi ve ticaret hacmine sahip olması bu durumda etkilidir.
Ege Bölgesi'nde üretilen incir, zeytin vb. gibi ürünlerin sanayileri yapılır. İzmir'de toplanmış olan başlıca sanayi kolları arasında dokumacılık da vardır. Dokumacılık ve tekstil Denizli ve Uşak'ın ilçelerinde oldukça fazladır.
Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Ege Bölgesi turizm potansiyeli olarak Türkiye'de Akdeniz Bölgesinden sonra gelmektedir. Birçok tarihi eser, yapıt, kalıntı Efes, Didim, Pamukkale gibi tarihi yerler ve buna ilave olarak doğa harikası sahilleri Fethiye, Bodrum, Marmaris, Didim, Kuşadası ve Çeşme gibi önemli plajları mavi bayraklı sahilleri ile gözde turizm ve tatil bölgeleri mevcuttur.
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Kara yolu ulaşımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ege bölgesinde karayolu ulaşımı oldukça gelişmiştir. Başlıca ulaşım merkezleri: İzmir ve Afyonkarahisar önemli kavşak yolları üzerindedir.
Deniz yolu ulaşımı[değiştir | kaynağı değiştir]
İzmir, Çeşme, Aliağa, Çandarlı,Ayvalık, Didim, Bodrum, Fethiye, Marmaris.
Hava yolu ulaşımı[değiştir | kaynağı değiştir]
İzmir, Dalaman, Bodrum, Denizli, Kütahya, Edremit, Uşak.
Demiryolu ulaşımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgede demiryolu ulaşımı özellikle yük ve yolcu taşımacılığında kullanılır. Türkiye'nin ilk demiryolu İzmir ve Denizli arasına döşenmiştir.
Yerleşme Özellikleri, Ticareti ve Turizmi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ege Bölgesi'ndeki kentler, çoğunlukla ana yolların geçtiği oluklar ve verimli ovaların kenarlarında yer alır; kıyı kesiminde ise körfezlerin kenarlarında bulunur. Kırsal yerleşmeler, genellikle ovalardaki akarsu kenarlarında ve vadi içlerinde görülür.
Köprü niteliği ile Avrupa ve Asya'yı birbirine bağladığı söylenebilir. Yaklaşık 67.000 km²'lik bir yüzölçüme sahip olup Türkiye'nin %8,5'ine karşı gelir.[1] Marmara Denizi de yaklaşık 11,000 km2'lik yüzölçümüyle bu bölgenin bir iç denizi durumunda olup bölgenin tam ortasını kaplar. Marmara Bölgesi'nin toplam nüfusu TÜİK 2009 yılı nüfus sayımına göre 23 milyondan fazladır. Marmara Bölgesinde sanayi, ticaret, turizm vetarım gelişmiştir. Bölgedeki en gelişmiş sanayi İstanbul-Bursa-Kocaeli şehirlerinde olmakla birlikte bölgenin diğer yörelerinde de yaygın sanayi faaliyetleri vardır. Başlıca sanayi ürünleri olarak; otomotiv endüstrisi parçaları,çeşitli metal ürünler, işlenmiş gıda, dokuma, hazır giyim, çimento, kimya, kâğıt, petrokimya ürünleri, beyaz eşya sayılabilir.
Ekili alanların yaklaşık yarısı buğday olup buğdayı şekerpancarı, mısır ve ayçiçeği izler. Bölge, Türkiye'nin ayçiçeği üretiminin yaklaşık %73'ünü, mısır üretiminin ise yaklaşık %30'unu gerçekleştirir. Bağcılık da hayli gelişmiş olup Tekirdağ,Şarköy, Mürefte, Avşa ve Bozcaada üzüm ve şarapları meşhurdur.
Yedi coğrafi bölge içinde yükseltisi en az olan bölgedir. Ekili-dikili arazi oranı %30'dur. Ormanlık alan oranı %11,5'dir. Kümes hayvancılığı ve ipek böcekçiliği yaygındır. Nüfus ve nüfus yoğunluğu, göç alması nedeniyle çok yüksektir. Enerji tüketimi ve turizm gelirleri en yüksek bölgedir.
İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Yalova, Kocaeli tamamen bölge sınırları içinde; Sakarya ve Bilecik'in Karadeniz Bölgesi'nde toprakları olup; Bursa ve Balıkesir'in Ege Bölgesi'nde de toprakları vardır. Çanakkale ilinin topraklarının çok büyük bir bölümü Marmara Bölgesi içinde olup sadece Edremit Körfezi çevresindeki yerleşim yerleri Ege Bölgesi sınırları içinde kalır.
Marmara bölgesi'nin en büyük kenti İstanbul'dur.
Yüzölçümü ve nüfusuyla özgür en küçük olan Marmara Bölgesi kenti, Yalova kentidir . En yoğun nüfus buralardadır. Kütahya'nın Domaniç ilçesi diye tabir edilen kuzey bölümü de Marmara bölgesi'ndedir.
İstanbul, Marmara bölgesinin yoğun nüfuslu olmasında önemli bir rol oynar.
İl merkezleri baz alındığında Marmara Bölgesinde yer alan iller şunlardır.
- İstanbul
- Edirne
- Kırklareli
- Tekirdağ
- Çanakkale
- Kocaeli
- Yalova
- Sakarya
- Bilecik
- Bursa
- Balıkesir
- Kısmen Düzce de Marmara'da yer alır.
Marmara Denizi'ne Kıyısı Bulunan İller
Marmara Denizi'ne Kıyısı Bulunmayan İller
- Kırklareli ( Karadeniz'e kıyısı bulunur.)
- Edirne ( Ege Denizi'ne kıyısı bulunur.)
- Sakarya ( Karadeniz'e kıyısı bulunur.)
- Bilecik ( Bilecik'in hiçbir denize kıyısı yoktur.)
Marmara Bölgesi'nin, yine bölge bazında olan 3 komşusu vardır. Güneyde Ege Bölgesi, doğuda Karadeniz Bölgesi ve güneydoğuda İç Anadolu Bölgesi karadan bölgeyi kuşatmıştır. Bölgenin adını aldığı Marmara Denizi haricinde;
İstanbul, Tekirdağ, Kırklareli, Kocaeli ve Sakarya illeri aracılığı ile Karadeniz'e; Çanakkale, Edirne ve Balıkesir illeri aracılığı ile de Ege Denizi'ne kıyısı vardır.
Konu başlıkları
[gizle]Bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]
Çatalca-Kocaeli Bölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Adapazarı Ovası'nın doğusundan başlayarak, Silivri'ye kadar devam eder. Marmara Bölgesi'nin kuzeydoğu topraklarını kapsayan bu bölüm İstanbul Boğazı ile ikiye bölünür. Doğudaki kısım Kocaeli Yarımadası ve Adapazarı Ovası, batıdaki kısım ise Çatalca Yarımadası'dır. Bölüm akarsular ile parçalanmış olup, yer yer tepeliklere sahiptir. Ortalama 150 - 200 metre yükseklik gösteren bu tepeler plato özelliği taşır.
Bölümün Karadeniz kıyılarını bakan taraflarında ormanlar görülürken, Marmara Denizi kıyısında bitki örtüsü yerini maki ve zeytinliklere bırakır. Bölümde toprakları bulunan İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illerinin üçünde de kuzayde yerleşim seyrektir. Nüfus yoğunluğu daha ılıman iklime sahip olan, güneydedir. Kuzeydeki en önemli yerleşim merkezi Şile'dir. Buna karşılık güneyde en önemli yerleşim birimleri, İzmit, Gölcük ve İstanbul'dur.
Şeker pancarı, zeytin, sebze ve tahıl üretimi yapılmaktadır. Silivri ve Çatalca ilçelerinde önemli ölçüde hayvansal gıda üretilir. Tereyağı, peynir ve yoğurt bunların başlıcalarıdır.
Çatalca ilçesindeki ocaklardan çıkarılan grafit işlenmesi için İstanbul'a gönderilir. Durusu Gölü çevresinde çıkarılan linyitİstanbul'da yakacak ihtiyacı için kullanılır.
Bölümün böylesine gelişmesinin sebebi Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan Boğaz Köprülerinin bu bölüm içindeİstanbul ilinde olmasıdır. İstanbul ticaret, sanayi, bankacılık, kültür, sanat, medya, ulaşım, tekstil, kimya, dericilik, kundura,ilaç, cam, besin ve turizm bakımından Türkiye'nin merkezidir. Tüm bu sunduğu imkânlar dahilinde İstanbul uzun yıllar durmak bilmez bir göç dalgası ile karşı karşıya kalmış ve bugün Türkiye'nin toplam nüfusunun 8/1'nin bünyesinde bulundurur. Aldığı nüfus ile hızla büyüyen İstanbul ili yaşayanlara yeterli altyapı ve konut sunamamaktadır ve plânsızca büyümektedir. Devlete ve özel sektörün çabalarıyla şehirde kentsel dönüşüm seferberliği başlatılmış, gecekondulaşmanın yerini toplukonutlar ile çözme yoluna gidilmiştir. Günümüzde İzmit, Adapazarı ve Gölcük, İstanbul'un hemen arkasında hızla büyümektedir. İstanbul ve Adapazarı arası büyük bir sanayi sahasıdır. Buralarda devlete ve özel sektöre ait birçok tersane, çimento, beyaz eşya fabrikaları, alüminyum ve petrokimya tesisleri bulunur. Gölcük ilçesi bir donanma üssü ve askerî araçların yapıldığı bir sanayi merkezidir.
Yıldız Dağları Bölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıldız Dağları Bölümü, Marmara Bölgesi'nin kuzeybatısını oluşturur. İsmini alanın büyük bir alanını kaplayan Yıldız Dağları'ndan alır. Batıda, Bulgaristan sınırından, doğuda Durusu Gölü'ne kadar uzanır. Yıldız Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarında Karadeniz iklimi etkilidir. Doğal bitki örtüsü makilik olup, yaklaşık 150 metre yükseklikten sonra ormanlar başlamaktadır. Yıldız Dağları'nın batı kısımları plâto özelliği taşır, ve bu alandaki verimli tarım arazilerinde buğday, ayçiçeği,şeker pancarı ve mısır tarımı yapılır. Küçükbaş hayvancılık oldukça gelişmiştir ve buna bağlı olarak bölümde birçok mandıra ve peynir imalâthanesi vardır.
Ergene Bölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Ergene Bölümü, adını içine alan bu bölüm Yıldız Dağları ile Koru Dağları arasında kalmış bölümü kapsar. Tekirdağ veEdirne illerinin bütünü ile Kırklareli'nin yarıya yakınını ve Çanakkale'nin Gelibolu ilçesinin çok küçük bir alanını kapsar.
Marmara Bölgesi'nin, en soğuk, en az yağış alan, bitki örtüsünün en cılız olduğu yer Ergene Bölümüdür. Genel bitki örtüsü bozkırlardır. Bölümde yetiştirilen başlıca ürünler; buğday, mısır, çeltik, şeker pancarı, ayçiçeği, susam ve patatestir. Bağcılıkve ayçiçeği üretimi çok gelişmiş olduğundan, buna bağlı olarak da alkollü içecek ve yağ sanayii gelişmiştir. En önemli yerleşim merkezleri, Uzunköprü, Meriç, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu, Çerkezköy, Malkara, Keşan, Edirne, Tekirdağ veİpsala'dır. Hamitabat beldesinde çıkarılan doğalgazdan elektrik üretilir.
Güney Marmara Bölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney Marmara Bölümü yeryüzü şekilleri bakımından Marmara Bölgesi'nin en fazla çeşitlilik gösterdiği bölümdür. Plâtolar, ovalar, göller, akarsular, körfezler bölümün başlıca yer şekilleridir. Saros Körfezi ile İzmit Körfezi'nin güneyinde kalan,Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Yalova, Bilecik illeri ile, İzmit ve Sakarya illerinin bir kısmını kapsayan alandır. Bölümdeki ovalarda buğday, ayçiçeği, şeker pancarı ekimi yapılmaktadır. Dutluklara ve meyve bahçelerine rastlanmaktadır. Küçükbaş hayvancılık çok gelişmiştir. Bursa yöresinde ipek böcekçiliği yapılır. Gelibolu ve Kapıdağ yarımadaları ile Çanakkale ilinin genelini kapsayan Biga Yarımadası nüfusun en seyrek olduğu yerlerdir. Buralarda engebe fazladır. Çanakkale Boğazı,Gelibolu Yarımadası ile Biga Yarımadası'nı birbirinden ayırır.
Bölüm akarsu, göl, körfez ve adalar yönünden oldukça zengindir. Bölgenin en önemli akarsuyu Susurluk Çayı'nın vadisiMarmara Denizi'nin ılıman havasının iç kesimlere ulaşmasını sağlar. Biga Çayı ile Gönen Çayı diğer önemli akarsulardır.İznik, Ulubat ve Manyas Kuşgölü bu bölümde bulunur. Bunlar içinde Kuşcenneti Millî Parkı dünyaca üne sahip bir millî parktır.
Bölümün en önemli yerleşim birimi Bursa'dır. Bir süre Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapmış Bursa, tarihî, doğal ve ekonomik ve kültürel yönden gelişmiş bir turizm şehridir. Diğer önemli yerleşim merkezleri Balıkesir, Çanakkale, Erdek,Gemlik, Karacabey, Mustafakemâlpaşa, Bandırma, Biga, Gönen'dir. Art bölgesin gelişmiş olması, bölümünde gelişmesine sağlamıştır. Bursa, Bandırma,Balıkesir, Çanakkale, Yalova ve Bilecik'te gıda sanayiinde, Balıkesir'de şeker ve kâğıt sanayiinde, Bursa'da tekstil, otomotiv ve konserve sanayiinde Bandırma'da kimya sanayiinde gelişmiştir.
Çanakkale'ye bağlı Biga ve Çan ilçelerinde hâlâ faal olan linyit ocakları mevcuttur. Bandırma limanı bölge için çok önemlidir.İstanbul - Bandırma arasında arabalı feribot taşımacılığı yapılır. Gönen'de kaplıca turizmi, Susurlukta bor çıkarımı, Bilecikve Marmara Adası'nda ise mermercilik yapılmaktadır.
Nüfus ve yerleşme[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Bu maddedeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. |
Marmara Bölgesi'nin nüfusu 23 milyondan fazladır. (2009 sayımında.) Kilometrekareye 250 kişiden daha fazla insan düşer. Nüfusun yarısından fazlası İstanbul il sınırları içerisinde bulunur. Aşağıda iller ve nüfusları verilmiştir *
- İstanbul 13.304.000
- Bursa 2.979.234
- Kocaeli 1.561.000
- Balıkesir 1.276.347
- Sakarya 893.000
- Tekirdağ 691.549
- Çanakkale 464.975
- Edirne 402.606
- Kırklareli 328.461
- Bilecik 216.475
- Yalova 213.908
Bazı ilçe nüfusları:
- Osmangazi 791.000
- Yıldırım 625.000
- Nilüfer 301.000
- İnegöl 275.895
- Kağıthane 345.239
- Tuzla 525.520
- Gebze 301.400
- Bandırma 137.000
- Çorlu 259.000
- Çerkezköy 165.000
- Lüleburgaz 105.000
- Körfez 130.000
- Derince 125.000
- Gölcük 138.000
- Darıca 152.000
- Gemlik 100.975
- Mustafakemalpaşa 101.890
- Çayırova 91.000
- Kartepe 95.000
*Veriler 2010 yılı nüfus sayımı sonuçlarıdır.[kaynak belirtilmeli]
| Sıra | Kent | 1990 Sayımı | 2000 Sayımı | 2007 Sayımı | 2013 yılı | Bağlı olduğu il |
| 1 | İstanbul | 6.629.431 | 8.803.468 | 10.757.327 | 13,854,740 | İstanbul |
| 2 | Bursa | 834.576 | 1.194.687 | 1.431.172 | 2.740.970 | Bursa |
| 4 | Tuzla | 345.590 | 195.800 | 525.520 | 610.530 | İstanbul |
| 3 | Sakarya | 272.039 | 283.752 | 377.683 | 917.373 | Sakarya |
| 4 | Gebze | 159.116 | 253.487 | 310.815 | 319.738 | Kocaeli |
| 5 | Sultanbeyli | 82.298 | 175.700 | 272.758 | 283.962 | İstanbul |
| 6 | Esenyurt | 70.280 | 148.981 | 253.084 | 263.837 | İstanbul |
| 7 | İzmit | 190.741 | 195.699 | 248.424 | 255.956 | Kocaeli |
| 8 | Balıkesir | 170.589 | 215.436 | 241.404 | 266.000 | Balıkesir |
| 9 | Çorlu | 74.681 | 141.525 | 190.792 | 235.000 | Tekirdağ |
| 10 | Edirne | 102.345 | 119.298 | 136.070 | 144.000 | Edirne |
| 11 | Tekirdağ | 80.442 | 107.191 | 133.322 | 146.000 | Tekirdağ |
| 12 | İnegöl | 71.120 | 105.959 | 130.448 | 173.000 | Bursa |
| 13 | Beylikdüzü | 2.500 | 39.884 | 112.131 | 122.452 | İstanbul |
| 14 | Samandıra | 22.888 | 67.438 | 112.653 | 117.933 | İstanbul |
| 15 | Derince | 66.141 | 93.997 | 113.991 | 116.806 | Kocaeli |
| 16 | Darıca | 53.559 | 85.818 | 109.580 | 112.975 | Kocaeli |
| 17 | Bandırma | 77.444 | 97.419 | 110.248 | 120.000 | Balıkesir |
| 18 | Körfez | 63.194 | 81.938 | 97.535 | 99.859 | Kocaeli |
| 19 | Lüleburgaz | 52.384 | 79.002 | 95.466 | 98.000 | Kırklareli |
| 20 | Yalova | 65.823 | 70.118 | 87.372 | 89.837 | Yalova |
| 21 | Çanakkale | 53.995 | 75.180 | 86.544 | 116.000 | Çanakkale |
| 22 | Sarıgazi | 22.125 | 48.466 | 76.855 | 80.911 | İstanbul |
| 23 | Gemlik | 50.237 | 63.710 | 78.945 | 93.634 | Bursa |
| 24 | Çekmeköy | 13.523 | 37.502 | 70.683 | 75.423 | İstanbul |
| 25 | Gölcük | 65.600 | 55.790 | 71.538 | 73.788 | Kocaeli |
| 26 | Kıraç | 2.239 | 28.810 | 63.293 | 68.219 | İstanbul |
| 27 | Arnavutköy | 21.143 | 45.557 | 62.492 | 64.911 | İstanbul |
| 28 | Silivri | 26.049 | 44.530 | 62.247 | 64.376 | İstanbul |
| 29 | Çerkezköy | 23.102 | 41.638 | 60.907 | 113,134 | Tekirdağ |
| 30 | Kırklareli | 43.017 | 53.221 | 59.970 | 68,004 | Kırklareli |
| 31 | Bozüyük | 33.162 | 47.469 | 54.422 | 62.173 | Bilecik |
| 32 | Keşan | 40.656 | 42.755 | 54.366 | 55.172 | Edirne |
| 33 | Mustafakemalpaşa | 37.938 | 46.731 | 54.029 | 55.976 | Bursa |
| 34 | Yakuplu | 2.841 | 31.676 | 51.862 | 54.746 | Edirne |
| 35 | Orhangazi | 31.889 | 44.426 | 53.189 | 54.442 | Bursa |
| 36 | Karacabey | 31.665 | 40.624 | 52.016 | 53.213 | Bursa |
| 37 | Yenidoğan | 1.200 | 28.447 | 49.593 | 52.614 | İstanbul |
| 38 | Gürsu | 12.730 | 21.518 | 47.180 | 50.846 | Bursa |
| 39 | Gürpınar | 10.191 | 31.068 | 45.682 | 47.770 | İstanbul |
| 40 | Hendek | 24.029 | 28.537 | 45.090 | 47.455 | Sakarya |
Türkiye'de tarım alanlarının en iyi değerlendirildiği yer Marmara Bölgesi'dir. En fazla ekili dikili alan bu bölgede bulunur. Fakat bölge kendine yetmediğinden, dışardan ürün almaktadır. Bölgenin sağladığı iş istihdamı nedeniyle bölge hâlâ yoğun göç almaktadır.
Bölgeye bağlı 21 ada vardır. Adaların çoğunda yerleşim vardır. Ege Denizi'nde bulunan Gökçeada ve Bozcaada da Marmara Bölgesi sınınrları içindedir. Karadeniz'e kıyısı olan Kefken Adası bölgenin sınırları içinde bulunur .
Bursa iline bağlı ada[değiştir | kaynağı değiştir]
Balıkesir iline bağlı adalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Dağları[değiştir | kaynağı değiştir]
Marmara Bölgesi'nde Yıldız dağları, Biga dağları, Kapıdağ, Uludağ, Samanlı dağları, Domaniç Dağı, Koru Dağları, Işıklar dağı, Armutçuk dağı, Kazdağı, Elmacık dağ'ları bulunmaktadır. Bunların en büyüğü Bursa'daki Uludağ'dır. Yüksekliği 2543 metredir. Ayrıca bölgedeki Edirne ilinde herhangi bir dağ bulunmamaktadır.
Akarsu ve göller[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge genelinde, küçük ölçekli olmalarına rağmen sık bir akarsu ağı vardır. Sakarya, Ergene, Susurluk, Meriç ve Biga Çayıbölgedeki başlıca akarsulardır. Bölge'de irili ufaklı birçok doğal ve yapay göl bulunur. Büyükçekmece Gölü, Küçükçekmece Gölü, Durusu Gölü, İznik Gölü, Sapanca Gölü, Uluabat Gölü ve Manyas Gölü, açık havası olan tatlı su gölleridir. Bunların haricinde özellikle Güney Marmara Bölümü'nde Biga Yarımadası üzerinde sulama yapılır.
İklim ve bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Marmara Bölgesi'nin iklimini, tek bir iklim adı ile başlıklandırmak doğru olmaz, Marmara Bölgesi'nde hüküm süren iklimKaradeniz İklimi, Karasal İklim ve Akdeniz iklimi arasında bir geçiş evresidir. Bölgede yıllık yağış 500 – 1000 mm arasındadır. En çok yağış kış mevsiminde Aralık, Ocak, Şubat aylarında düşer. En kurak aylar ise Haziran, Temmuz veAğustos aylarıdır. Karlı, soğuk ve donlu günlerin sayısı kıyı kesimlerde en azdır. İç kesimlere gidildikçe karasallık etkisi artar. Ege ve Marmara denizi kıyılarında makiler, güney Marmara sahillerinde ise zeytinlikler bulunur. Makiler 200 metre yüksekliğe kadar baskın bitki örtüsüdür. Ergene Havzası'nda bozkırlar oluşmuşsa da bölgenin tamamında yaygınlık göstermez. Yükseltinin olduğu yerlerde, özellikle Trakya'da ormanlara rastlanır.
Hava sıcaklığının 0 °C nin altında geçtiği gün sayısı çok kısadır. Marmara Bölgesi'nin yıllık sıcaklık değerleri: ortalama 14 -16 °C, en sıcak ay ortalaması: 23-25 °C, en soğuk ay ortalaması: 5-6 °C'dir. Yıllık yağış miktarı 600–700 mm civarındadır. Marmara bölgesinde hâkim rüzgârlar genelde Kuzey ve Kuzeydoğu yönlerinden eser.
Bölgedeki millî parklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı (Çanakkale)
- Kazdağı Millî Parkı (Balıkesir)
- Gala Gölü Millî Parkı (Edirne)
- Uludağ Millî Parkı (Bursa)
- Manyas Kuş Cenneti Milli Parkı (Bandırma)
Güneydoğu Anadolu Bölgesi:Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin en düzlük bölgelerinden biri olup, bu düzlükler Arap Yarımadası'nın güneyindeki Hint Okyanusu'na kadar gider. Bölge etli ve baharatlı yiyeceklere sahip olan zengin bir mutfak kültürüne sahiptir.
Konu başlıkları
[gizle]Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Arazi Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgenin kuzey kesiminde Toros dağ sırasının güney yamaçları ile birlikte ikinci bir kıvrımlı dağ kuşağı uzanır. Bölgenin ortasında 1938 m yükseltiye sahip sönmüş Karacadağ Volkanı yer alır. Bölgenin batısında ise Gaziantep Platosu üzerinde yükselen Kartal Dağları önemli yükseklik yapar. İç kesimlere gidildikçe iklim karasallaşır.
Karadağ’ın batısında Harran, Suruç, Ceylanpınar ve Birecik ovaları yer alır. Dicle nehri ve kollarının toplandığı Diyarbakır Havzası geniş olmayan ancak çok verimli bir ovaya sahiptir.
Karaca Dağ’ın batısındaki Şanlıurfa, Gaziantep, Adıyaman platoları Fırat ve kolları tarafından derin bir şekilde yarılmıştır.Karaca Dağ’ın doğusu ise daha engebeli bir yapı gösterir. Bu bölümün güneyinde Mardin-Midyat Eşiği yer alır.
Bölgenin iki önemli akarsuyundan biri olan Fırat, kaynağını Doğu Anadolu Bölgesi’nden alır. Bölgede ise Toroslar’dan gelenKahta ve Karadağ’dan gelen küçük akarsularla beslenir. Güneydoğu Toroslar’ın güneye bakan yamaçlarından birçok kol halinde çıkan Dicle Nehri ise bölgenin diğer önemli akarsuyudur. Her iki akarsu da Basra Körfezi’ne sularını boşaltırlar.
Bölgede doğal oluşumlu göl yoktur. Ancak Fırat ve Dicle üzerinde kurulmuş baraj gölleri bulunmaktadır. Bölgenin ve ülkenin 2. en büyük baraj gölü olan Atatürk Barajı bu bölge sınırları içinde yer alır.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Orta Fırat Bölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu bölümde Akdeniz iklimi görülür. Bölgenin içlerine doğru iklim karasallaşır. Kış sıcaklık ortalaması, Dicle Bölümü'ne göre daha yüksektir. Bölümün kış sıcaklık ortalaması 0 °C'nin altına pek düşmez. Yağış en fazla kış mevsiminde görülür. Yıllık yağış tutarı 700 mm dir. Yaz aylarında yağışların azalması ve sıcaklığın yüksek olması kuraklığı arttırmıştır. İç kesimlerde karasal iklim görülür.
Dicle Bölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Dicle Bölümü'nde karasal iklim etkilidir. Bölümde yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ise soğuktur. Bölümün yüksek kesimlerinde kar yağışları görülür. Kış mevsiminde sıcaklık 0 °C nin altına düşer. Bölümdeki yıllık yağış miktarı 500–600 mm'dir. Son zamanlarda özellikle Diyarbakır çevrelerinde ekonomik anlamda büyük ilerlemeler kaydedilmiştir.
Bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgenin doğal bitki örtüsü bozkırdır. İç Anadolu bozkırlarına göre çok fakirdir. Bölgede antropojen bozkırlarda geniş yer kaplamaktadır. Ormanların en az olarak kapladığı bölge olan Güneydoğu Anadolu`da mevcut ormanların büyük bölümü de tahrip edilmiştir.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Coğrafi yönden GAP'ın (Güneydoğu Anadolu Projesi) giriş kapısı, sanayisi ve ticari hacmi ile de GAP kalkınmasında temel teşkil eden Gaziantep ekonomik yönden çevresindeki 17 ili etkisi altında tutmaktadır.
Tarım ve hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge ekonomisi Gaziantep dışında tarım ve hayvancılığa dayanır. Geniş düzlüklerin olması bölgede tarım için büyük bir avantaj iken, yaz kuraklığının şiddetli olması üretimi olumsuz etki en çok ihtiyaç duyan bölge lös adı verilen çok verimli topraklar bulunur. Bölgenin Dünyada en bilinen tarım ürünü antepfıstığıdır. Türkiye'de en çok yetişir. Ayrıca buğday, pamuk,keten, susam, nohut, zeytin, incir, karpuz, kırmızı mercimekte yetiştirilir. Bölgede ağırlıklı olarak küçükbaş hayvancılık yapılır. Çok az miktarda sığır da vardır.Ayrıca hayvancılığa dayalı olarak Diyarbakır'da Türkiye'de bir ilk olan Organize Hayvancılık Bölgesi kurulmaktadır.
Yeraltı zenginlikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılabilir. Fosfat ve linyitin yanında bölgede petrol de çıkarılır. Batman,Diyarbakır ve Kahta'da Türkiye'nin önemli petrol yatakları bulunur ve Batman rafinerisinin işlediği petrol bölgeden sağlanır. Bölgede az miktarda taş kömürü de bulunur.
İller[değiştir | kaynağı değiştir]
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin 9 ili vardır: İllerin Merkezi Nüfusları
- Gaziantep: 1.844.438 (2013)
- Diyarbakır: 1.607.437 (2013)
- Şanlıurfa: 1.801.980 (2013)
- Batman: 547.581 (2013)
- Adıyaman: 597.184(2013)
- Siirt: 314.153 (2013)
- Mardin: 779.738 (2013)
- Kilis: 128.586 (2013)
- Şırnak: 475.255 (2013)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder